გერმანული ენის გრამატიკა

გერმანული ენის გრამატიკის შესწავლისას ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ასპექტი ზმნების უღლებაა. ზმნა წინადადების გული და ენერგიის წყაროა, რომელიც განსაზღვრავს მოქმედების დროს, პირს და კილოს.

გერმანული ზმნების უღლება შეიძლება თავდაპირველად რთულად მოგეჩვენოთ, მაგრამ სისტემის გაგებით და პრაქტიკით თქვენ შეძლებთ ამ გამოწვევის დაძლევას და ენის სრულყოფილად დაუფლებას.

ზმნის უღლება აწმყო დროში

აწმყო დრო გერმანული ზმნების უღლების საფუძველია. იგი გამოხატავს ახლა მიმდინარე ან ჩვეულ მოქმედებებს. აწმყოში გერმანული ზმნა იცვლება პირისა და რიცხვის მიხედვით,

სტანდარტული ფორმების წარმოებას დიდი ფილოსოფია არ უნდა. ვიღებთ ძმნის ფუძეს (ზმნის საწყის ფორმას ვაშორებთ -en დაბოლოებას) spielen და ვამატებთ შემდეგ დაბოლოვებებს პირის მიხედვით:

• ich spiele - მე ვთამაშობ
• du spielst - შენ თამაშობ
• er/sie/es spielt - ის თამაშობს
• wir spielen - ჩვენ ვთამაშობთ
• ihr spielt - თქვენ თამაშობთ
• sie/Sie spielen - ისინი თამაშობენ / თქვენ თამაშობთ

ზმნის ფუძეს დაემატება შესაბამისი დაბოლოება პირისა და რიცხვის მიხედვით. ეს პრინციპი მსგავსია ყველა ზმნისთვის, გარდა არაწესიერი ზმნებისა, რომლებიც ცოტა განსხვავებულ წესს მიჰყვებიან.

ზმნის უღლება წარსულ დროში

წარსული დრო გამოიყენება წარსულში მომხდარი მოქმედებების აღსაწერად. გერმანულ ენაში ორი ძირითადი წარსული დროა - Präteritum (იმპერფექტი) და Perfekt (პერფექტი). Präteritum-ის წარმოებისას ზმნის ფუძე იცვლება, ხოლო Perfekt-ის შემთხვევაში გამოიყენება დამხმარე ზმნა "haben" ან "sein" და ზმნის Partizip II ფორმა.

Präteritum-ის მაგალითი:

• ich spielte - მე ვთამაშობდი
• du spieltest - შენ თამაშობდი
• er/sie/es spielte - ის თამაშობდა
• wir spielten - ჩვენ ვთამაშობდით
• ihr spieltet - თქვენ თამაშობდით
• sie/Sie spielten - ისინი თამაშობდნენ / თქვენ თამაშობდით

 

Perfekt-ის მაგალითი:

• ich habe gespielt - მე მითამაშია
• du hast gespielt - შენ გითამაშია
• er/sie/es hat gespielt - მას უთამაშია
• wir haben gespielt - ჩვენ გვითამაშია
• ihr habt gespielt - თქვენ გითამაშიათ
• sie/Sie haben gespielt - მათ უთამაშიათ / თქვენ გითამაშიათ

ზმნის ფორმის არჩევანი წარსულ დროში დამოკიდებულია ზმნის ტიპსა და წინადადების კონტექსტზე.

გრამატიკა - მოდალური ზმნების უღლება

მოდალური ზმნები გამოხატავენ შესაძლებლობას, აუცილებლობას, ნებართვას ან სურვილს. ესენია: können (შეძლება), müssen (აუცილებლობა), dürfen (ნებართვა), sollen (ვალდებულება), wollen (სურვილი), mögen (მოწონება). მოდალური ზმნების უღლებისას მათ ემატებათ შესაბამისი დაბოლოებები, მაგრამ ისინი განსხვავდებიან ჩვეულებრივი ზმნებისგან. მაგალითად:

• ich kann - მე შემიძლია
• du kannst - შენ შეგიძლია
• er/sie/es kann - მას შეუძლია
• wir können - ჩვენ შეგვიძლია
• ihr könnt - თქვენ შეგიძლიათ
• sie/Sie können - მათ შეუძლიათ / თქვენ შეგიძლიათ

მოდალური ზმნა წინადადებაში ჩვეულებრივ მეორე პოზიციაზე დგას, ხოლო ძირითადი ზმნა ბოლოს, ინფინიტივის ფორმით.

ბრძანებითი კილოს წარმოება

ბრძანებითი კილო გამოიყენება ბრძანების, თხოვნის ან რჩევის გადმოსაცემად. გერმანულ ენაში ბრძანებითი კილოს სამი ფორმა აქვს: ერთი მეორე პირის მხოლობითისთვის (du), ერთი მეორე პირის მრავლობითისთვის (ihr) და ერთი თავაზიანი ფორმა (Sie).

• Spiel! - ითამაშე! (du)
• Spielt! - ითამაშეთ! (ihr)
• Spielen Sie! - ითამაშეთ! (თავაზიანი ფორმა)

ბრძანებითი კილოს წარმოებისას ზმნის ფუძეს ემატება შესაბამისი დაბოლოება, მეორე პირის მხოლობითის ფორმაში კი ხშირად იკარგება დაბოლოება.

გრამატიკა - არაწესიერი ზმნების უღლება

არაწესიერი ზმნები არ მისდევენ ზმნის უღლების ჩვეულებრივ წესებს და აქვთ განსხვავებული ფორმები აწმყოსა და წარსულში. ზოგიერთ მათგანს აგრეთვე აქვს Umlaut-ის (ხმოვნის მონაცვლეობა) თავისებურება. ასეთი ზმნების მაგალითებია: sein (ყოფნა), haben (ქონა), gehen (სვლა), fahren (მგზავრობა) და ა.შ. ამ ზმნების ფორმები უნდა დაიმახსოვროთ, რადგან ისინი ხშირად გამოიყენება.

შეცდომები პირველ ეტაპზე გარდაუვალია, მაგრამ არ გეშინოდეთ მათი. ყოველი შეცდომა ახალი ცოდნის კარს გიღებთ. ისწავლეთ მათგან და განაგრძეთ სვლა წინ, გერმანული ენის დაუფლების გზაზე.

გაიცანი გერმანული არაწესიერი ზმნები

ხშირად დასმული კითხვები

1. რა განსხვავებაა schwache და starke ზმნებს შორის?

   Schwache (სუსტი) ზმნები მისდევენ ზმნის უღლების ჩვეულებრივ წესებს, ხოლო starke (ძლიერი) ზმნები არის არაწესიერი ზმნები, რომლებსაც აქვთ თავიანთი უნიკალური უღლების ნიმუშები და ხშირად იცვლიან ხმოვანს (Umlaut).

2. რა განსხვავებაა Präteritum-სა და Perfekt-ს შორის?

   Präteritum არის წარსული დროის მარტივი ფორმა, რომელიც წარმოიქმნება ზმნის ფუძის შეცვლით. Perfekt კი არის რთული წარსული დრო, რომელიც წარმოიქმნება დამხმარე ზმნისა (haben ან sein) და Partizip II-ის კომბინაციით.

3. როდის ვიყენებთ sein-ს დამხმარე ზმნად Perfekt-ში?

   Sein გამოიყენება, როდესაც ზმნა გამოხატავს მოძრაობას ერთი ადგილიდან მეორეში (მაგ. gehen, laufen, fahren), მდგომარეობის ცვლილებას (მაგ. aufstehen, einschlafen) ან პასიურ მდგომარეობას (მაგ. bleiben, sein).

4. როგორ წარმოიქმნება ზმნის Partizip II ფორმა?

   Schwache ზმნებისთვის, ზმნის ფუძეს ემატება "ge-" პრეფიქსი და "-t" სუფიქსი. Starke ზმნებისთვის, ზმნის ფუძე იცვლება და ემატება "ge-" პრეფიქსი და "-en" სუფიქსი. თუმცა, არსებობს გამონაკლისებიც.

5. რა ხდება, თუ ზმნა უკვე შედგება ორი ნაწილისგან (მაგ. aufstehen)?

   ამ შემთხვევაში, "ge-" პრეფიქსი ჩაისმება ორ ნაწილს შორის (მაგ. aufgestanden)